İlk yardım tavsiyeleri: Hemen yapılacak temel müdahaleler

Bir kaza veya ani hastalık anında doğru ilk yardım, hayat kurtarır. Panik yerine birkaç basit adımı bilmek, olayın sonucunu değiştirir. Aşağıda 112 aranana kadar ve ambulans gelene kadar uygulayabileceğiniz pratik, kısa ve işe yarar öneriler var.

Öncelik: Güvenlik ve Yardım Çağırma

Önce kendinizi güvene alın: yangın, trafik, elektrik gibi risk varsa önce çevreyi güvenli hale getirin. Yaralıya yaklaşmadan önce 112’yi arayın ve olay yerini, durumunu kısa net cümlelerle bildirin. Mümkünse bir başkasından yardım isteyin; biri ararken diğeri müdahale edebilir.

Bilinci kontrol edin: Kişiye yüksek sesle hitap edin, omzuna hafifçe dokunun. Cevap yoksa hemen 112 ve yardım isteyin. Solunumu kontrol etmek için 10 saniyeden uzun olmayacak şekilde göğüs hareketini ve nefes sesini dinleyin.

Kanama, Şok ve Solunum Sorunları

Şiddetli kanama: Temiz bir bez veya bandajla doğrudan baskı uygulayın. Kanama durmuyorsa basıncı sürekli artırın; gerekirse turnike en son çare olarak ve zaman kaydını not edin. Yaralıyı sırtüstü yatırın, ayaklarını biraz yukarı kaldırarak şoku önlemeye çalışın (bilinçliyse başını destekleyin).

Solunum durması / Kalp durması: Bilinç yok ve nefes yoksa hemen 112 arayın. Yetişkinde göğüs kompresyonları yapın: iki elin topuğuyla sternumun ortasına 5-6 cm batıracak şekilde, dakikada 100-120 bası hızında. 30 kompresyon, 2 kurtarma solunumu şeklinde uygulayın; tek kişiyseniz kesintileri en aza indirmek için kompresyona ağırlık verin. Otomatik eksternal defibrilatör (AED) varsa yönergeleri takip edin.

Boğulma (tıkayıcı cisim): Kişi konuşabiliyorsa öksürmesine izin verin. Konuşamıyor, solunum yoksa yetişkinlere Heimlich manevrası uygulayın; bilinç kaybederse yere yatırıp CPR başlatın. Bebeklerde sırt darbesi ve göğüs basısı kombinasyonu kullanın.

Yanıklar: Küçük yanıkları soğuk su altında en az 10 dakika tutun. Kabarcık oluşmuşsa patlatmayın. Geniş, derin yanıklarda hemen 112’yi arayın, hasta hipotermiye karşı örtülür ama yanık bölgesine baskı uygulanmaz.

Zehirlenme / İlaç alınması: Eğer hasta bilincindeyse zehirlenen maddeyi ve miktarı öğrenin, 112 veya zehir danışma hattı ile iletişime geçin. Kusma yaptırmayın; kimyasal yanık riski varsa suyla yıkama gerekebilir ancak önce uzman yönlendirmesi alın.

Alerjik reaksiyon (anafilaksi): Nefes darlığı, yüz/dudak şişmesi, yaygın döküntü varsa adrenalin otoenjektörü (epipen) varsa hemen uygulayın ve 112’yi arayın. Kişiyi rahat ve dik pozisyonda tutun.

Unutmayın: İlk yardım kursu almak öğrendiklerinizi güvenle uygulamanızı sağlar. Bu tavsiyeler acil durumda hayat kurtarır ama eğitim yerini tutmaz. Hemen 112’yi arayın, çevrenizden yardım isteyin ve mümkünse ilkyardım eğitimi alın.